Jak budować systemem gospodarczym?
6 października 2022
Wśród inwestorów planujących budowę domu zawsze znajdzie się grupa osób, które zastanawiają się nad budowaniem domu systemem gospodarczym. Co jest najważniejsze w takim sposobie budowania?
Podstawowe rady dla budujących samodzielnie
1. Jaki projekt domu wybrać?
Jednym z elementów przygotowania się do budowy domu jest wybór odpowiedniego projektu. Im prostsza bryła domu i dachu, tym dom będzie łatwiejszy do wybudowania. Raczej należy zrezygnować z piwnicy, która jest trudna do wykonania i stanowi duży koszt, podobnie jak rozbudowane detale architektoniczne czy lukarny w dachu. Oczywiście nie ma co rezygnować całkowicie ze swoich marzeń, ale zasada „im prościej tym lepiej” sprawdza się w tym przypadku w 100%. Wielkość wybranego obiektu również ma kolosalne znaczenie. Powinno się więc dążyć do zoptymalizowania powierzchni i porządnego zweryfikowania swoich potrzeb.
Dowiedz się więcej na temat Jakie domy sa najtańsze w budowie?
2. Czy zatrudniać kierownika budowy?
Prawo pozwala obecnie na budowanie małych domów – do 70 m kw. powierzchni zabudowy bez konieczności zatrudniania kierownika budowy i prowadzenia dziennika. Jesteśmy jednak przekonani, że nawet przy dobrej znajomości przebiegu budowy warto zatrudnić kierownika budowy, który będzie weryfikował poszczególne etapy prac, a w razie jakichkolwiek wątpliwości Inwestora, wspomoże go radą. Trzeba też pamiętać, że kierownik budowy bierze na siebie odpowiedzialność za prawidłowy przebieg budowy, zgodność realizacji z projektem, koordynację bezpieczeństwa na budowie i odpowiada za to prawnie. Jeśli przy budowie domu na zgłoszenie Inwestor rezygnuje z kierownika budowy musi liczyć się z tym, że przejmuje jego obowiązki, w tym odpowiedzialność karną.
3. Kolejność prac – bez harmonogramu to się nie uda
Dokładne zaplanowanie budowy jest warunkiem koniecznym, żeby zgrać wszystkie prace i mieć materiały do wykonania kolejnych robót. Dobrze jest wcześniej sprawdzić jakie są terminy dostaw wszystkich materiałów z poszczególnych etapów budowy, aby nie mieć niepotrzebnych przestojów. Przed rozpoczęciem prac należy więc ustalić harmonogram dostaw materiałów, który musi uwzględnić planowany czas, który zamierza się przeznaczyć na dany etap, co nie jest rzeczą prostą przy własnoręcznym wykonywaniu prac i braku doświadczenia.
4. Kosztorys – koniecznie!
W związku z tym, że budując systemem gospodarczym chcemy budować jak najtaniej, niezmiernie ważnym aspektem będzie weryfikacja rynku materiałów budowlanych. Być może warto będzie zaopatrywać się w jednej hurtowni, która udzieli specjalnego rabatu na całą budowę, a być może wyszukiwanie i korzystanie z poszczególnych promocji wyjdzie dużo taniej. Wówczas aby obniżyć koszty, trzeba podczas całej budowy poświęcać czas na wyszukiwanie promocji, biorąc oczywiście pod uwagę czas potrzebny do realizacji zamówienia oraz fakt, że kupujemy elementy, które aktualnie są tańsze, a niekoniecznie w danym momencie potrzebne nam na budowie, co wiąże się z zaplanowaniem ich przechowania.
Trzeba również wziąć pod uwagę, że budując systemem gospodarczym wydłuża się czas trwania inwestycji i istnieje większe ryzyko wzrostu cen materiałów. Z drugiej jednak strony często czas działa na korzyść inwestora i pozwala na znalezienie tańszych rozwiązań.
Jedno jest pewne - pilnowanie kosztorysu i czas poświęcony na rozeznanie rynku jest równie istotną kwestią, co umiejętność samodzielnego wykonywania prac na budowie.
5. Weryfikacja własnych umiejętności
Nie można iść na skróty wykonując samemu prace budowlane. Budując samodzielnie wszystko należy sprawdzić, najlepiej korzystając z różnych źródeł – wydawnictw fachowych, poradników, instrukcji, doświadczonego wykonawcy czy kierownika budowy. Często warto poradzić się właśnie specjalistów, nawet odpłatnie, aby nie popełnić błędu, który może przynieść nieodwracalne skutki, w najgorszym razie katastrofę budowlaną. W przypadku, kiedy dany etap prac jest trudny lub poza zakresem własnych umiejętności warto zatrudnić specjalistę, choćby po to aby uniknąć poprawek i niepotrzebnych dodatkowych kosztów.
6. Czas, a koszty
Samodzielna budowa domu zabiera dużo czasu. Jeśli trzeba zrezygnować z pracy zawodowej, czy też po prostu z dotychczasowej wysokości zarobków, warto zastanowić się, czy to się opłaca. Średnie oszczędności na budowie systemem gospodarczym to około 20% całości budowy. Być może zatrudniając do budowy firmę i pracując w tym czasie, uda się zarobić więcej i wyjść na tym korzystniej.
Podsumowując, najważniejszą kwestią przy budowie systemem gospodarczym jest posiadanie czasu:
- na przygotowanie i organizację budowy,
- na wykonywanie poszczególnych prac,
- na zbieranie wiedzy i dopracowanie umiejętności,
- na ciągłą weryfikację kosztów.
Które prace wykonać samemu?
Według kosztorysów, które wykonujemy do naszych projektów domów, koszt robocizny to około 1/3 kosztów budowy domu. Czy jednak można wykonać wszystkie prace samemu?
Oczywiście im bardziej wszechstronnie uzdolniony Inwestor tym jest w stanie więcej prac wykonać samodzielnie lub z pomocą znajomych. Producenci udostępniają w Internecie różnego rodzaju poradniki i instrukcje jak wykonać poszczególne elementy budynku. Są jednak dziedziny, które wymagają fachowej wiedzy, doświadczenia czy też specjalistycznego sprzętu.
1. Fundamenty
- Jest to etap prac, który można wykonać samodzielnie. Oczywiście dużo zależy od rodzaju gruntu, ale tam gdzie jest to możliwe, łatwiejszym rozwiązaniem są fundamenty na ławach, które nie wymagają ciężkiego sprzętu. Wykop można wykonać samemu, z pomocą znajomych i rodziny. Należy pamiętać, że ława fundamentowa powinna być monolitem, także beton do jej wykonania najlepiej zamówić w betoniarni. Piasek pod posadzkę można zagęścić zagęszczarką płytową, którą można krótkoterminowo wynająć.
- Płyta fundamentowa wymaga natomiast koparki i profesjonalnego zagęszczenia gruntu lecz może okazać się lepszym rozwiązaniem w przypadku bardzo niekorzystnych warunków gruntowych.
2. Ściany
- Ściany również można postawić samodzielnie. Najlepiej wykorzystywać materiał lekki i nie wymagający użycia zaprawy np. bloczki gazobetonu na zaprawie klejowej mocowane na pióro - wpust, dzięki czemu odpada wykonywanie spoiny pionowej. Producenci materiałów ściennych udostępniają wiele materiałów poradnikowych, w tym również dla wykonawców, więc jest się czym wesprzeć.
- Można postawić na ściany jednowarstwowe i uniknąć procesu ocieplania ścian.
- Innym prostym i do tego szybkim sposobem na postawienie ścian jest system Isomur czy Termomur, ale wymaga zaznajomienia się z systemem i dostosowania do niego projektu.
- Jeśli ocieplamy budynek, to dużo łatwiejszym do obróbki materiałem jest styropian niż wełna mineralna.
- Samodzielnie mamy też możliwość wykonania warstwy kleju na siatce oraz tynkowania, najlepiej gruboziarnistym tynkiem silikonowym lub akrylowym, który zamaskuje niewielkie nierówności.
- Zamiast zlecać tynkowanie ścian wewnątrz domu specjalistycznej firmie, można użyć do ich wyrównania płyt g-k przyklejanych do podłoża na placki i uzyskać gotową powierzchnię do malowania. Natomiast pod płytą można rozprowadzić instalacje elektryczne, dzięki czemu uniknie się bruzdowania ścian.
3. Stropy
- Przy budowie domu sposobem gospodarczym najlepszym rozwiązaniem jest strop drewniany będący elementem więźby dachowej, jednak przy chęci intensywnego użytkowania poddasza lub przy domach piętrowych, najprostsze i najszybsze do wykonania będą stropy bez zalewania płaszczyznowego – tylko wieńce, gdyż można to zrobić nawet przy pomocy betoniarki.
- Sprawdzą się stropy typu panelowego i kanałowego – smart, teriva panel, płyta kanałowa, ale również zalewane stropy z ultralekkim wypełnieniem – np. rectolight.
- Nadproża i podciągi najlepiej wykorzystać prefabrykowane sprężone, dzięki czemu ograniczona jest ilość koniecznej stali, nie wymagane są szalunki, a wysokość podciągu jest dużo mniejsza, nie mówiąc o łatwości wykonania.
4. Dach
- Więźbę, która jest trudnym i wymagającym doświadczenia elementem, najlepiej zlecić do wykonania cieśli lub skorzystać z więźby prefabrykowanej, która oprócz innych zalet jest dokładna wymiarowo i ułatwi samodzielny montaż pokrycia dachowego.
- W parterówkach najszybciej powstaje więźba prefabrykowana i wbrew obiegowym opiniom nie musi być ona droższa od więźby ciesielskiej. Wszystko zależy od kształtu dachu, jego skomplikowania i rozpiętości.
- Natomiast przygotowanie ołacenia i pokrycie dachu można wykonać samemu, zwłaszcza, jeśli wybierzemy krycie blachodachówką
- Samodzielnie wykonamy też podwieszane sufity, które jest łatwiej zrobić niż tynkowanie.
- Również ocieplenie wełną dachu jest stosunkowo łatwe, a także wykonanie odpowiednich uszczelnień taśmami.
- Do prac dachowych, przy których nie musimy zatrudniać specjalistów, zalicza się orynnowanie i montaż rur spustowych, przy czym najpewniejszym rozwiązaniem będzie zamówienie kompletnego systemu, który zapewni nam dokładne dopasowanie i prawidłowe odprowadzanie wody.
5. Okna
- Podstawowy montaż okien lepiej zlecić firmie montażowej wskazanej przez producenta. Zabezpieczy to przede wszystkim warunki gwarancji.
- Chociaż jeszcze wielu wykonawców nie montuje okien na taśmach w standardzie, to jednak warto przemyśleć wykonanie uszczelnień zwłaszcza, że same taśmy nie są dużym kosztem, a zabezpieczają przed niekontrolowanym zawilgoceniem i nieszczelnościami. Można w porozumieniu z wykonawcą wykonać tę część montażu samodzielnie.
6. Drzwi
- Drzwi zewnętrzne, jeśli są typowe, można zamontować samodzielnie. Jeśli zamawiamy drzwi na wymiar lub u stolarza, to warto zlecić ich wykonanie wraz z montażem ze względu na gwarancję.
- Drzwi wewnętrzne też można montować samodzielnie, najwygodniej zamawiać w zestawie z regulowanymi ościeżnicami.
7. Prace wykończeniowe
Większość prac wykończeniowych, oprócz instalacyjnych można wykonać samodzielnie np.:
- płytki
- panele
- malowanie
- szafy zabudowane systemowe
- meble kuchenne
8. Wentylacja
- O ile wentylacja grawitacyjna może być realizowana w prefabrykowanych kominach, czy poprzez kształtki wentylacyjne wychodzące z połaci dachu, które można wykonać samemu , to montaż rekuperacji lepiej zlecić renomowanemu wykonawcy. Ustawi on centralę zgodnie z przewidywanym w projekcie zapotrzebowaniem pomieszczeń i da gwarancję na cały system.
9. Instalacje elektryczne
- Rozłożenie przewodów i montaż gniazdek można wykonać samemu, jednak montaż tablicy rozdzielczej lepiej zlecić elektrykowi.
10. Instalacja hydrauliczna i grzewcza
- Wykonanie ich najlepiej powierzyć specjalistycznej firmie, zarówno jeśli chodzi o bezpieczeństwo użytkowania, jak i o zachowanie gwarancji pozakupowej. Nieodpowiednie wykonanie instalacji sanitarnych może skutkować poważnymi problemami w użytkowaniu domu. Nieumiejętne regulacja urządzenia może mieć istotny wpływ na wysokość rachunków za ogrzewanie.
11. Kominy
- Wznoszenie konstrukcji kominów systemowych uważane jest za stosunkowo łatwe. Do głównych zalet kominów prefabrykowanych należy ich wysoka szczelność przewyższająca przewody wykonywane w technologii tradycyjnej. Istotnym czynnikiem jest również szybkość ich wybudowania w porównaniu z kominami murowanymi tradycyjnie.
- Samodzielne wymurowanie komina z cegły również jest możliwe, przy spełnieniu podstawowych zasad, w tym zachowaniu odpowiednich dylatacji, szczelności i użyciu właściwych materiałów.
12. Przyłącza
- O ile wykopy i położenie rur i kabli można wykonać samodzielnie, to wpięcie do instalacji należy zlecić specjalistycznej firmie wskazanej przez dostawcę mediów.
13. Otoczenie domu
- Wykonanie utwardzenia podjazdów, ścieżek oraz zagospodarowanie ogrodu to prace, które można wykonać samodzielnie.
- W przypadku tarasów najłatwiej wykonać je z desek lub kostki granitowej, jako tarasy ziemne.
- Podjazdy najlepiej wykonać z kostki granitowej lub betonowej, a najwięcej błędów i nierówności wybacza materiał niesortowany, odpadowy, jest on też najtańszy.
- Wykonując samodzielnie ogrodzenie należy pamiętać, że dla wszelkiego rodzaju podmurówek obowiązuje taka sama głębokość przemarzania gruntu i posadowienia fundamentu jak dla budynku mieszkalnego, inaczej ścianki i murki, które wykonamy mogą popękać. Najprostsze do wykonania i jednocześnie najtańsze jest ogrodzenie z siatki.
Które prace zlecić firmie?
To jakie konkretnie prace zlecimy firmie, w dużej mierze zależy od tego, co potrafimy wykonać samodzielnie. Jednak są elementy, które w większości przypadków powinniśmy zostawić w rękach fachowców:
- Więźbę dachowa jako trudny do wykonania etap na budowie.
- Instalacje sanitarne wymagające fachowej wiedzy.
- Warto też zdać się na firmę w przypadkach, kiedy wymagany jest autoryzowany wykonawca do utrzymania gwarancji zastosowanych urządzeń. Oszczędzi nam to w przyszłości wielu kłopotów oraz niepotrzebnych kosztów.
- Przyłączenie instalacji do sieci dostawców.
Dla kogo budowa systemem gospodarczym?
Budowa systemem gospodarczym pozwala na wykonanie większości prac samodzielnie lub przy pomocy jednego, czy dwóch pomocników. Prac, które wymagają specjalistycznego sprzętu czy profesjonalnych umiejętności, jest stosunkowo niewiele, o ile dobrze dobierze się projekt i odpowiednio zadba o zaplanowanie całej budowy. Oczywiście wiadomo, że wszystkiego nie da rady przewidzieć i trzeba się liczyć z wystąpieniem różnych mniejszych lub większych komplikacji, jednak im więcej elementów zostanie dobrze przemyślanych, tym łatwiej będzie uniknąć niespodzianek.
Kto więc może budować systemem gospodarczym? Przede wszystkich ktoś, kto ma czas. Nawet jeśli inwestor nie potrafi lub nie chce wykonać samodzielnie danego etapu budowy, to z pewnością musi wszystko dokładnie przeanalizować, zaplanować i skosztorysować. Bez przeznaczenia odpowiedniej ilości czasu, nie ma co podejmować się samodzielnego budowania.