Różnice między domem energooszczędnym a pasywnym
10 kwietnia 2019
Wyjaśniamy na czym polegają różnice między domami energooszczędnymi a pasywnymi.
Trochę historii
W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku wartość ta dla nowowznoszonych domów wynosiła ponad 180 kWh/m²/rok. Następnie sytuacja ulegała powolnej poprawie, a od momentu pierwszego zaostrzenia przepisów ochrony cieplnej budynków w 2014 roku, kiedy inwestorzy w Polsce zostali zmuszeni do cieplejszego budowania coraz więcej wznoszonych jest budynków niskoenergetycznych, czyli takich, których EUco wynosi nie więcej niż 40 kWh/m²/rok. Poza kwestią przepisów budowlanych jest to spowodowane coraz większą świadomością Inwestorów, którzy zaczęli zdawać sobie sprawę po pierwsze z profitów, jakie przyniesie im dom energooszczędny, po drugie z wagi wpływu wielkości zapotrzebowania domu na energię na środowisko, a po trzecie i najbardziej istotne domy te stały się dostępne pod względem finansowym dla większości budujących.
Od lat 90-tych kiedy idea pasywności kiełkowała wśród niemieckich naukowców, poprzez przełom 2000 roku kiedy została zaszczepiona na polskim gruncie budownictwa jednorodzinnego przez Biuro Projektowe Lipińscy Domy dostępność materiałów budowlanych i rozwiązań dedykowanych energooszczędności wzrosła wielokrotnie, co przełożyło się na spadek ich cen.
Parametry domów energooszczędnych i pasywnych
O domu energooszczędnym można mówić już przy EUco na poziomie 60 kWh/m²/rok, ale przyjęło się określać tym mianem domy o zapotrzebowaniu na energię użytkową poniżej 40 kWh/m²/rok, ponieważ został on oficjalnie przyjęty przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w programie dopłat do budowy domów energooszczędnych i pasywnych, który funkcjonował w latach 2013-2016, jako konieczny do spełnienia przy ubieganiu się o dotację.
Przy ówczesnym poziomie rozwoju technologicznego dom w pełni pasywny był niezwykle kosztowny a zyski z oszczędności na ogrzewaniu nie mogły się zwrócić. Dopiero w 1992 roku zbudowano pierwszy taki obiekt. Od tego czasu powoli ale konsekwentnie idea była wcielana z życie. Przełom nastąpił dopiero w okolicach roku 2000 kiedy to koszty budowy domów pasywnych były większe od tradycyjnych o 30-40%. Obecnie koszty te są większe o ok.10% i budownictwo pasywne staje się popularne. W okresie ostatnich 20lat we wspomnianych rozwiniętych krajach wymogi energetyczne wzrosły na tyle, że praktycznie każdy wznoszony budynek spełnia standardy energooszczędne.
Domy pasywne - główne założenia
Zgodnie z definicją domy pasywne to budynki, w których można uzyskać przyjemną temperaturę zarówno w lecie jak i zimie przy ekstremalnie niskim zużyciu energii. Oferują podwyższony komfort cieplny mieszkańców przy zapotrzebowaniu na ciepło mniejszym niż 15 kWh/m²/rok, oraz zapotrzebowaniu na energię pierwotną, łącznie z ciepłą wodą i prądem, poniżej 120 kWh/m²/rok. To ostatnie sugeruje, że obok energii na cele grzewcze istotne jest ograniczane zużycia energii na cele bytowe.
Dom taki charakteryzuje się przede wszystkim wybitną izolacyjnością cieplną, optymalizacją pasywnych zysków z energii słonecznej, kontrolowaniem wentylacji z systemem odzysku ciepła. Do końcowego bilansu ważna jest wzajemna korelacja pozyskiwania i oddawania ciepła. Oddawanie ciepła zachodzi poprzez wentylację i transmisje (straty ciepła poprzez ściany, okna, dachy). Pozyskiwanie ciepła odbywa się poprzez tzw: zyski wewnętrzne (ciepło ludzi, zwierząt, urządzeń gospodarstwa domowego itp.), pasywne pozyskiwanie energii słonecznej poprzez przeszklenia południowych fasad, oraz odzysk ciepła z wentylacji poprzez zastosowanie wymienników w instalacjach. W domach o niedostatecznej izolacyjności straty transmisyjne są tak duże, ze zyski słoneczne i wewnętrzne są całkowicie pomijane. W domu pasywnym natomiast, pasywne zyski solarne są optymalizowane poprzez południowe okna, straty transmisyjne zaś drastycznie zredukowane poprzez wybitną izolację cieplną i kompaktowa formę domu. Straty ciepła wentylowanego kompensowane są poprzez wymienniki ciepła.
Zobacz całą kolekcję Lipińscy Domy Pasywne
W listopadzie 2007 roku po raz pierwszy w Polsce była możliwość zwiedzania certyfikowanego domu pasywnego. Dom ten zaprojektowany i zrealizowany (w Smolcu k/Wrocławia) przez biuro projektowe Lipińscy Domy odwiedziło podczas IV Międzynarodowych Dni Domów Pasywnych ponad 1500 osób. Idea mieszkania bez ogrzewania sprawdza się w praktyce również w naszym kraju.
Z praktyki wznoszenia domu pasywnego wyciągnięte zostały wnioski, które można przedstawić w postaci zaleceń dla budynków energooszczędnych wznoszonych w Polsce.
Domy energooszczędne - założenia
Po pierwsze: domy energooszczędne należy tak projektować, aby zastosowane zostały w nich tylko elementy niezbędne wpływające na oszczędzanie energii
Po drugie: należy pamiętać aby domy te oferowały mieszkańcom wszystkie udogodnienia, jakie stają się standardem we współczesności.
Po trzecie: nie należy dopuszczać do wzrostu kosztów inwestycji poprzez stosowanie urządzeń i technologii przyczyniających się w prawdzie do redukcji kosztów eksploatacyjnych ale poprzez wysoką cenę zakupu mogących podważyć ekonomiczne uzasadnienie do ich zastosowania. Granica opłacalności inwestycji może być łatwo przekroczona, a to negatywnie wpływa na popularyzację idei energooszczędności. Mało kto dla idei będzie chciał wydawać własne pieniądze, bez nadziei na pewny zwrot inwestycji i późniejsze zyski.
Po czwarte: pomimo maksymalnej redukcji kosztów aby domy długo i bezawaryjnie służyły swoim mieszkańcom należy zwrócić uwagę na jakość używanych materiałów i technologii. Inwestowanie w tanie materiały i technologie o złej jakości oraz niefachowe wykonawstwo będzie wymagało w niedalekiej przyszłości dokonywania napraw. Zabiegi takie są zwykle kosztowne i niszczą perspektywę w miarę szybkiego zwrotu inwestycji.