---

Jakie zmiany w prawie budowlanym w 2023 roku?

24 stycznia 2023

Z tego artykułu dowiecie się jakie zmiany zostały już wprowadzone w styczniu 2023 roku, a jakie rząd planuje wprowadzić jeszcze w 2023 roku. Czy planowane zmiany w Prawie budowlanym są na korzyść inwestorów?

Podstawowe cele projektu ustawy to m.in.:

• Likwidacja zasadniczych różnic prawnych w budowie budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy poniżej i tych powyżej 70m² powierzchni zabudowy;
• Zmniejszenie nadmiernego obciążenia Inwestorów i formalizmu prawnego w ramach procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę, dokonywania zgłoszenia oraz oddawania obiektów budowlanych do użytkowania;
• Rozwiązanie kwestii nadmiernego wydłużenia postępowań prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351, z późn. zm.) oraz zmniejszenie udziału stron w tych postępowaniach;
• Rozwiązanie problemu nadmiernego obciążenia organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz organów nadzoru budowlanego, np. w postaci wydawania decyzji czy przekazywania dokumentów w postaci papierowej pomiędzy tymi organami;
• Zwiększenie odpowiedzialności zawodowej osób pełniących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie;
• Przywrócenie rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie;
• Wprowadzenie jednolitego dla całego kraju Systemu Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB);
• Wprowadzenie 100% elektronicznego obiegu dokumentacji w obszarze budownictwa w administracji publicznej.

Będzie to kolejna nowelizacja Prawa budowlanego i stanowi następny etap upraszczania i przyspieszania procesu inwestycyjno-budowlanego. Na stronach ministerstwa oraz GUNB podkreśla się, że podstawowym założeniem nowelizacji jest dalsze zmniejszenie obciążeń zarówno w stosunku do inwestorów, jak też organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.

Budowa domu bez pozwolenia w 2023 – jak ma wyglądać?

Bez pozwolenia na budowę tylko na zgłoszenie, będzie można wybudować każdy dom, niezależnie od powierzchni zabudowy. Będzie natomiast ograniczenie co do wysokości, ponieważ budynek będzie mógł mieć tylko 2 kondygnacje

Budowa domu według nowych przepisów przewiduje możliwość zgłoszenia na podstawie projektu, ale z obowiązkowym kierownikiem budowy i z bardzo uproszczoną procedurą odbioru. Ma ona polegać na tym, że to wyłącznie kierownik budowy potwierdzi możliwość oddania budynku do użytku i zamieszkania.

Zmiany będą dotyczyć domów stawianych wyłącznie na własny użytek, dla których zniesiona będzie forma zgłoszenia z 21 dni na zero dni. Wygląda to podobnie jak wprowadzona w zeszłym roku możliwość zgłoszenia domu do 70 m² powierzchni zabudowy, tyle że w wypadku małych domów kierownik budowy nie jest obligatoryjny.

Zobacz nasze projekty domów do 70 m² p.z. >>>

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby zgłosić budowę?

Muszą być spełnione dwa warunki, aby do urzędu można było jedynie zgłosić budowę domu:

• budynek nie może mieć więcej niż dwie kondygnacje,
• musi być przeznaczony na własne potrzeby mieszkaniowe (wymagane będzie oświadczenie inwestora).

Budowa domu w 2023 bez pozwolenia na budowę nie oznacza, że inwestor będzie zwolniony z innych formalności. Obowiązkowymi dokumentami pozostają m.in.:

• decyzja o warunkach zabudowy lub miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
• projekt budowlany.

Likwidacja pozwolenia na użytkowanie

Istotną zmianą, którą ma wprowadzić nowelizacja Prawa budowlanego 2023, będzie likwidacja obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie. W większości przypadków ma je zastąpić oświadczenie kierownika budowy o jej zakończeniu. Nowe przepisy umożliwią inwestorom szybsze korzystanie z nieruchomości, bez czekania na decyzję organu nadzoru budowlanego. W tej chwili przewidziana jest kara administracyjna za użytkowanie budynku bez pozwolenia, która może być nakładana przez urząd nawet wielokrotnie.

Wątpliwości dotyczące planowanych zmian w ustawie Prawo Budowlane

Konsekwencją zmiany przepisów będzie przerzucenie całej odpowiedzialności za poprawność zgłoszonej dokumentacji z urzędów na inwestora i kierownika budowy. W związku ze zwolnieniem organów administracji z konieczności weryfikacji projektu, wydaje się, że o ile zgodność projektu z warunkami techniczno-budowlanymi będzie pod okiem kierownika budowy, to już zgodność z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub warunków zabudowy może stać pod znakiem zapytania. Z tego względu są istotne obawy o możliwość nadużyć ze strony inwestorów, co prowadzić będzie w konsekwencji do chaosu architektonicznego i przestrzennego, ale także do wszelkich sporów o interpretację przepisów budowlanych, które będą trafiać na sale sądowe.

Zastrzeżenia do tak mocno uproszczonego procesu mają też architekci i inżynierowie budownictwa, ze względu na brak jakiegokolwiek nadzoru administracyjnego nad przebiegiem budowy oraz przerzucenie odpowiedzialności za prawidłowość prac wyłącznie na kierownika budowy.

Cyfryzacja procesu budowlanego

Z pomocą we wprowadzaniu usprawnień w procesie uzyskiwania pozwolenia na budowę, ma pomóc pełna cyfryzacja procesu budowlanego, do której dąży Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

W 2020 roku Główny Urząd Nadzoru Budowlanego w wyniku pandemii poczynił w tym kierunku pierwsze kroki, uruchamiając portal e-Budownictwo i umożliwiając składanie wniosków i zgłoszeń przez Internet. Następnie rozpoczęły się kolejne wdrożenia systemu, który cały czas jest rozbudowywany, a docelowo cała obsługa procesu budowlanego ma być prowadzona w pełni cyfrowo.

Cyfryzacja procesu inwestycyjnego dotyczyć będzie zarówno kwestii składania wniosków, jak i przekazywania pełnej dokumentacji w wersji cyfrowej, a także stworzenia ogólnokrajowego systemu do obsługi i obiegu dokumentacji.

Zmiany zakładają docelowo brak możliwości składania wniosków w formie papierowej, a jedynie w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem portalu e-Budownictwo. Planuje się taki wymóg już od 2027 roku. Dodatkowo, aby wniosek mógł być skutecznie złożony w organie administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego, będzie musiał zostać opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym.

Z pewnością możliwość załatwienia spraw on-line będzie dla wielu inwestorów najwygodniejszym rozwiązaniem.

Wątpliwości budzi jednak fakt, czy przejście na wyłącznie cyfrowe załatwianie formalności nie spowoduje dyskryminacji osób nie korzystających z różnych powodów z Internetu.

Portal e-Budownictwo

Portal e-Budownictwo ma wspierać inwestora w procesie budowlanym i być miejscem kontaktu i komunikacji obywateli z urzędem. W serwisie można już pobrać i wypełnić online formularze budowlane i przesłać je drogą elektroniczną do urzędu. Aktualnie (styczeń 2023r.) na stronie e-Budownictwo jest dostępnych ponad 20 wniosków, w tym zgłoszenie robót budowlanych, zawiadomienie o zakończeniu budowy domu jednorodzinnego, wniosek o pozwolenie na użytkowanie, czy wniosek o pozwolenie na rozbiórkę.

W 2021 uruchomiony został najważniejszy i najbardziej oczekiwany wniosek o pozwolenie na budowę, do którego można załączyć projekt budowlany (architektoniczno-budowlany i zagospodarowania działki lub terenu) w postaci elektronicznej. 

W styczniu 2023 roku weszła w życie ustawa wdrażająca Elektroniczny Dziennik Budowy- EDB, Elektroniczną Książkę Obiektu Budowlanego -  c-KOB oraz elektroniczny Centralny Rejestr Osób posiadających uprawnienia budowlane -  eCRUB.

Elektroniczny Dziennik Budowy EDB

Najważniejszym dokumentem podczas budowy domu jest dziennik budowy. Jest w nim rejestrowany przebieg budowy, dzięki czemu można ocenić jego prawidłowość. Dziennik budowy służy jako  narzędzie pracy kierownika budowy, inspektora nadzoru inwestorskiego, a także projektanta, którzy wspólnie pracują na rzecz inwestora.

Aby ułatwić życie inwestorom oraz pracę specjalistom, powstała aplikacja EDB, która jest dostępna z każdego miejsca, w każdych warunkach, nie wymaga stałego dostępu do Internetu, co na budowach w miejscach odległych od dużych ośrodków miejskich może mieć istotne znaczenie. Oczywiście jest kompatybilna z większością systemów i urządzeń mobilnych, ale nie ma też konieczności instalowania dodatkowego oprogramowania, ponieważ działa również poprzez przeglądarkę.

System EDB powstał przede wszystkim dla inwestora i to on jest odpowiedzialny za udostepnienie go pozostałym uczestnikom procesu budowlanego, czyli przede wszystkim kierownikowi budowy, ale też inspektorowi nadzoru budowlanego, projektantowi czy swojemu przedstawicielowi. Dziennik ma umożliwiać inwestorowi wpisywanie własnych notatek, dzięki czemu może być również miejscem na wirtualny kontakt z kierownikiem budowy i projektantem.

Dziennik budowy jest dokumentem urzędowym, a dokonywane w nim wpisy muszą być odpowiednio zabezpieczone. Ryzyko utraty danych zostało zminimalizowane zgodnie z najwyższymi standardami zabezpieczeń technicznych i infrastrukturalnych, które stosuje się w systemach publicznych. Wpisy w dzienniku muszą też zgadzać się ze stanem faktycznym, toteż zadbano o zapewnienie stuprocentowej pewności, że osoby dokonujące wpisów są tymi, za które się podają. Do systemu EDB wejdziemy na trzy sposoby - za pomocą profilu zaufanego, e-dowodu, bądź potwierdzając swoją tożsamość poprzez bankowość elektroniczną.

Elektroniczna Książka Obiektu Budowlanego c-KOB

Nowością w znowelizowanych przepisach jest c-KOB. Elektroniczna Książka Obiektu Budowlanego dostępna jest w formie aplikacji, w której to będą na bieżąco zbierane wszystkie informacje dotyczące danego budynku. Będą je uzupełniali właściciele i zarządcy nieruchomości aby w szybki sposób móc informować odpowiednie służby o zagrożeniach spowodowanych przez niewłaściwe korzystnie z nieruchomości, czynniki atmosferyczne, czy też o niebezpieczeństwach związanych z technicznym stanem budynku. Aplikacja zapewni też pełną kontrolę nad aktualnością przeglądów, szybki dostęp do dokumentów i ich łatwą edycję. Chodzi o podwyższenie standardu bezpieczeństwa i zapobieganie katastrofom obiektów budowlanych.

Obowiązek prowadzenia c-KOB nie dotyczy jednak inwestorów indywidualnych, ponieważ nie jest wymagany dla domów jednorodzinnych, budynków garażowych i gospodarczych w zabudowie jednorodzinnej, obiektów budowlanych budownictwa zagrodowego i letniskowego, obiektów na zgłoszenie, dla których nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę (wymienionych w art. 29 ust. 1 i ust. 2 ustawy Prawo budowlane).

Elektroniczny Centralny Rejestr Osób posiadających uprawnienia budowlane -  eCRUB

Sytem e-CRUB powstał, aby:

• Udostępnić i upowszechnić jak najpełniejszą listę osób uprawnionych do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie,
• zwiększyć skuteczność weryfikacji uprawnień w urzędach (organach nadzoru budowlanego i w administracji architektoniczno-budowlanej),
• przyśpieszyć możliwość wykonywania zawodu osobom pełniącym samodzielne funkcje techniczne w budownictwie,
• zastąpić poprzedni, stary rejestr CRUB systemem, który może współpracować z innymi systemami (np. systemami izb samorządu zawodowego),
• umożliwić przesyłanie przez izby danych w formie elektronicznej, a nie papierowej jak dotychczas.

Zeszłoroczna nowelizacja przepisów ustawy Prawo budowlane, z dniem 1 sierpnia 2022r. umożliwiła wszystkim, o ile są członkami izb samorządu zawodowego, wpis do centralnego rejestru GINB. Organom administracji architektoniczno-budowlanej i nadzorowi budowlanemu została udostępniona wyszukiwarka z listą ok. 130 tys. uprawnionych.  Wyszukiwarka umożliwia  szybką weryfikację uprawnień projektantów oraz innych osób pełniących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie. Osoby posiadające wpis do e-CRUB nie muszą więc załączać kopii uprawnień i dokumentów potwierdzających przynależność do izb we wnioskach o pozwolenie na budowę oraz innych wnioskach i zgłoszeniach składanych w urzędach. Także obywatele mają dostęp do bazy poprzez wyszukiwarkę publiczną na stronie Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.

Figurowanie w bazie e-CRUB jest więc pełnym potwierdzeniem wiarygodności przed inwestorem, a także dodatkową reklamą swojej działalności.